Inleiding

Stel je voor: je hebt maandenlang gewerkt aan die aanbesteding. Het papierwerk is ingeleverd, je bent ‘door naar de volgende ronde’ en krijgt bericht: je mag je komen voorstellen aan de selectiecommissie! Yes! Maar wat nu als ze met kritische vragen komen die je helemaal uit het veld kunnen slaan?

Herkenbaar? Je bent niet de enige. In een dialoog of interview met de selectiecommissie draait het niet alleen om je mooie presentatie, maar vooral om jouw reactie op pittige, soms zelfs ongemakkelijke vragen.

Waarom? Kritische vragen zijn het gereedschap waarmee de selectiecommissie checkt of je niet alleen op papier voldoet, maar ook in de praktijk stevig in je schoenen staat. Wat kun je verwachten, hoe bereid je je voor en misschien wel het belangrijkste: hoe blijf je jezelf als het spannend wordt?

In deze blog neem ik je mee in de wereld van het interview of dialoog bij aanbestedingen. Verwacht concrete selectiegesprek tips, checklists voor sollicitatievragen voorbereiden, de kracht van de STAR-methode sollicitatie, handige do’s & don’ts en eerlijke antwoorden op de meest gestelde vragen. Aan het eind weet jij precies hoe je met vlag en wimpel door die dialoogronde heen komt.

Het interview: meer dan een gesprek

Het selectiegesprek bij een aanbesteding is geen doorsnee ‘sollicitatiegesprek’. Het is een cruciale stap waarin jij, als mogelijke opdrachtnemer, wordt doorgezaagd om te checken of je de juiste match bent. Niet alleen qua expertise en ervaring, maar ook qua houding en aanpak.

Het doel van het selectiegesprek

De selectiecommissie heeft één opdracht: de beste partij kiezen voor de klus. Ze willen niet alleen zien wát je kunt, maar vooral hóé je dat doet. Daarom komen ze met kritische vragen die je uit je comfortzone halen, soms zelfs expres. Ze willen het eerlijke verhaal achter jullie mooie aanbestedingsvoorstel of plan van aanpak.

Denk aan vragen als:

• Hoe ga je om met conflicten in het team?
• Wat doe je als een klant het ergens fundamenteel mee oneens is?
• Kun je een voorbeeld geven van een mislukte opdracht en wat je daarvan geleerd hebt?

Hier kun je geen standaardantwoorden op geven, want de selectiecommissie prikt zo door ingestudeerde praatjes heen.

Verschil met andere gesprekken

Waar in een sollicitatie je vooral over jezelf praat, draait het bij een aanbesteding vaak óók om je team, je organisatie, je werkwijze. De selectiecommissie wil snappen wie ze echt ‘in huis’ halen. Ze kijken verder dan alleen diploma’s en behaalde successen. Daarom gaat het vooral om jouw:

• Probleemoplossend vermogen
• Flexibiliteit (kun je écht leren van kritiek?)
• Communicatieve vaardigheden
• Integriteit en transparantie

Competentiegericht interview: wat betekent dat?

In steeds meer selectiegesprekken hanteert men een competentiegericht interview. Oftewel: de commissie toetst in hoeverre jij de juiste competenties bezit met kritische, open vragen (zogeheten ‘gedragsvragen’). Bereid je voor met concrete voorbeelden uit je praktijk: commissieleden zijn dol op ‘hoe heb je XYZ aangepakt?’ of ‘vertel over een keer dat…’.

Tip: Pak het aanbestedingsdocument of leidraad er nog eens bij. Noteer de genoemde competenties en maak voor elk een voorbeeld paraat!

Voorbereiden op kritische selectievragen

Goed, je wéét dat de kritische vragen komen, maar hoe bereid je je daar nu concreet op voor? Met deze tools en methodes kom je een heel eind.

Selectievragen voorbereiden: hoe pak je dat slim aan?

De sleutel tot succesvol antwoorden zit in voorbereiding. De selectiecommissie wil door je verhalen heen prikken: hebben ze te maken met een professional die weet waar hij het over heeft, of iemand die een kunstje opvoert? En geloof me: ze hebben het zo door.

#1. Analyseer de eisen van de opdracht in de leidraad

Check nog een keer: wat vraagt de aanbestedende dienst precies? Welke problemen liggen er? Welke kwaliteiten zoeken ze? Kopieer (of print) de hele aanvraag en onderstreep kernwoorden. Zo weet je direct waar jij straks op wordt bevraagd.

# 2. Oefen antwoorden met de STAR-methode sollicitatie

STAR staat voor Situatie, Taak, Actie, Resultaat.

Hiermee geef je heldere, gestructureerde antwoorden op gedragsvragen.

Kort voorbeeld:

Vraag: Kunt u een voorbeeld geven van een conflict in uw team?

S: Vorig jaar was er onenigheid tussen twee teamleden over de werkverdeling bij project X.

T: Mijn taak was het in goede banen leiden, als projectleider.

A: Ik heb afzonderlijk geluisterd naar beide partijen, hun standpunten benoemd in een gezamenlijke meeting en samen gezocht naar een oplossing.

R: Het team kwam er sterker uit: er werd efficiënter samengewerkt, en het vertrouwen groeide.

Star antwoorden zijn als het ware kleine verhalen; bondig én krachtig.

# 3. Voorspel de ‘lastige’ vragen

Kritiek kan altijd: over je aanpak, over hiaten in je ervaring, over eerdere ‘fouten’. Bereid je voor op vragen als:

• Hoe zou je reageren als… ?
• Noem eens een zwakke plek…

Bedenk: eerlijk, positief en reflectief reageren scoort stukken beter dan ontwijken of in paniek schieten.

Jezelf presenteren tijdens selectiegesprek: niet te bescheiden, niet te arrogant

Je mag laten zien wat je kunt, maar voorkom dat je als opschepper overkomt. De kunst is authentiek en menselijk te blijven.

# 4. Oefen het selectiegesprek in intern

Een rollenspel met een collega werkt top. Vraag of zij kritisch willen zijn, liefst een beetje irritant!, zodat je leert rustig te blijven onder druk. Spreek daarna je antwoorden samen door: klinkt het echt, overtuigend, concreet?

# 5. Schrijf steekwoorden uit

Maak een cheat sheet met kernvoorbeelden, belangrijke cijfers of resultaatmomenten. Niet om helemaal voor te lezen (niemand wil een robot tegenover zich), maar als geheugensteuntje. Zeker als je zenuwachtig bent kan dit heel helpend zijn.

# 6. Verdiep je in de commissieleden

Google hun namen, LinkedIn hun profielen: wie zijn je gesprekspartners, wat drijft hen, zijn er gedeelde interesses? Een klik maken, zelfs in een formeel gesprek, werkt altijd in je voordeel.

Praktische selectiegesprek tips: van start tot succes

Aan de slag! Deze selectiegesprek tips zorgen ervoor dat jij niet alleen vragen beantwoordt, maar de dialoog actief naar jouw hand zet.

Begin met een sterke introductie

Je openingsminuut is goud waard. Stel jezelf kort voor, benadruk waarom deze opdracht je aanspreekt en wat je toevoegt. Oefen je ‘elevator pitch’ hardop.

• Wie ben je, in 2-3 zinnen?
• Wat heeft jou/jullie aantoonbaar succesvol gemaakt?
• Wat wil je vooral bijdragen?

Reageer slim op kritische vragen

• Blijf rustig: Krijg je een lastige of onverwachte vraag? Neem een slok water, of vraag gerust even bedenktijd.
• Erken het probleem: Geef toe als je iets (nog) niet weet, maar benadruk wat je wél doet bij nieuwe vraagstukken.
• Wees oplossingsgericht: Komt er kritiek op een eerder project, vertel dan niet alleen wat misging, maar vooral hoe je dit nu anders zou aanpakken.

# Voorbeeld lastige vraag

Vraag: We merken dat u weinig ervaring hebt met complexe gemeentelijke projecten. Waarom zouden we u toch kiezen?

Antwoord:

‘Goede vraag. Inderdaad, op papier heb ik meer ervaring met (X en Y). Ik breng een frisse blik en in de projecten die ik heb gedaan, heb ik geleerd snel nieuwe contexten te doorgronden, samen te werken over disciplines heen, en feedback razendsnel te implementeren. Bovendien heb ik me volop verdiept in gemeentelijke werkwijzen via (relevante cursus/opleiding/ervaringsproject). Ik ben leergierig én hands-on.’

Laat je motivatie zien, zonder te slijmen

Selectiecommissies zien álles. ‘Wat spreekt je aan in deze opdracht?’ is geen formaliteit, maar dé kans om je intrinsieke motivatie te delen. Kies 1-2 punten die je raken: het maatschappelijke doel, de complexiteit, de samenwerking.

Stel zélf vragen

Of het nu gaat om een aanbesteding voor een groot project of een kleinere aanbesteding: toon oprechte interesse. Vraag bijvoorbeeld:

• Wat typeert succesvolle opdrachtnemers binnen deze organisatie?
• Welke uitdagingen verwachten jullie de komende tijd?
• Hoe ziet de samenwerking met interne teams eruit?

Zo laat je zien dat je verder denkt dan alleen je eigen belang.

Sterke en zwakke punten. Hoe benoem je die?

Iedereen krijgt ze: vragen over je sterke en zwakke punten. Klinkt cliché, maar juist in de context van een aanbesteding zijn deze cruciaal. Waarom? De commissie zoekt niet het perfecte bedrijf, maar een bedrijf dat zichzelf kent en weet wat de sterke en zwakke punten zijn in de toekomstige samenwerking.

Sterke punten benoemen, zonder borstklopperij

Noem een kwaliteit die past bij de opdracht en die je kunt illustreren.

“Ik ben iemand die overzicht bewaart en rust kan brengen als dingen hectisch worden. In het vorige project X kreeg ik vaak terug dat mijn team daardoor daadkrachtig en effectief bleef.”

Zwakke punten benoemen en waarom dat sterk is

Noem een echte zwakte, maar koppel die direct aan wat je ermee hebt gedaan.

“Ik merkte dat ik soms te veel details wil controleren. Ondertussen heb ik geleerd prioriteiten te stellen en los te laten wat niet cruciaal is. Een strakke planning plus vertrouwen in het team heeft me daarbij geholpen.”

Kern: Zwaktes zijn niet ‘fout’. Ze tonen zelfinzicht. De selectiecommissie waardeert het als je laat zien hoe je jezelf hebt ontwikkeld.

Veelgestelde vragen tijdens de interviewronde of dialoog

Anticipeer op wat je te wachten staat en je hoeft nooit meer te zweten als de selectiecommissie met de gebruikelijke (of ongewone!) vragen op de proppen komt. Hier een greep uit veelgestelde vragen.

Vaak terugkerende selectievragen

Wat trok u aan in deze aanbesteding?

Kunt u een situatie beschrijven waarin u te maken had met weerstand of kritiek?

Wat zijn uw verbeterpunten?

Hoe gaat u om met veranderingen/wijzigingen binnen een project?

Hoe heeft u anderen overtuigd van uw aanpak?

Hoe ziet u uw ontwikkeling binnen deze opdracht?

Lastige, kritische vragen en hoe je ermee omgaat

• Heeft u deze opdracht eerder niet uitgevoerd? Waarom denkt u dat u nu wél geschikt bent?
• Wees eerlijk, maar neem onzekerheid weg met gerichte voorbereiding en leergierigheid.

• Wat deed u toen er in het vorige project iets misging?
• Toon initiatief, leiderschap en herstelvermogen.

Mijn gouden antwoordstructuur

• Vat de vraag samen (“Als ik het goed begrijp, vraagt u naar…”)
• Geef een concreet voorbeeld (STAR)
• Reflecteer kort (“Dat leerde mij dat…”)
• Leg een brug naar deze opdracht

Conclusie

Het interview blijft spannend, maar met de juiste selectiegesprek tips, checklists en een portie zelfreflectie maak je er een krachtig gesprek van. Onthoud: de selectiecommissie zoekt niet het perfecte bedrijf, maar een bedrijf dat zichzelf kent, leert van fouten en weet te overtuigen.

Samenvattend:

• Bereid je voor met de STAR-methode en concrete voorbeelden
• Blijf rustig en authentiek, ook bij kritische vragen
• Benoem sterke én zwakke punten reflectief
• Toon oprechte motivatie én stel zelf vragen
• Zie een assessment als groeikans, geen examen

Call-to-action:

Heb je nog vragen of wil je jouw eigen ervaringen delen? Laat hieronder een reactie achter. Vond je deze tips waardevol? Deel ze dan met je netwerk, zo helpen we samen anderen aan meer succes bij aanbestedingen!